काठमाडौं । गत शुक्रबार तीनकुनेमा आयोजित राजावादी आन्दोलनको मञ्चमा प्रहरीले टियर ग्यास प्रहार गरेको भन्दै भाइरल भएका भिडियोहरू डिपफेक प्रविधि प्रयोग गरी बनाइएको नेपाल प्रहरीले स्पष्ट पारेको छ।
बुधबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता डिआइजी दिनेश आचार्यले सामाजिक सञ्जालमा फैलिएको उक्त भिडियो वास्तविक नभएको दाबी गरे। उनले भने, “प्रहरीले बल प्रयोग गर्दा अवस्था बिग्रिएको भन्ने आरोप पूर्ण रूपमा असत्य हो। कार्यक्रम सुरु हुनुअघि नै ती दृश्यहरू सिर्जना गरिएका हुन्। राष्ट्रिय गान बजेकै छैन, त्यसैले उक्त भिडियो डिपफेक हो।” भिडियोमा देखाइएको दृश्य वास्तविकता भन्दा भिन्न छ। उनले भने, “त्यहाँ कार्यक्रम नै सुरु भएको थिएन, राष्ट्रिय गान कसरी बज्छ? यो स्पष्ट रूपमा प्रविधि प्रयोग गरी बनाइएको भ्रामक सामग्री हो।” प्रहरीले यसबारे थप अनुसन्धान गरिरहेको जानकारी दिए।
टियर ग्यास मञ्चमै हानिएको थिएन
सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएको भिडियोलाई खण्डन गर्दै डिआइजी आचार्यले मञ्चमा टियर ग्यास नहानिएको स्पष्ट पारे। उनले भने, “प्रहरीले मञ्चमै टियर ग्यास प्रहार गरेको होइन। तर, अर्को स्थानमा हानेको ग्यास हावाको प्रवाहका कारण मञ्चतिर पुगेको हुनसक्छ।” उनले थपे, “टियर ग्यास प्रहार गर्दा कहिलेकाहीं एंगल नमिल्न सक्छ। दंगा नियन्त्रणका क्रममा हतारमा हुने अवस्थाका कारण ढुंगा लाग्न सक्ने, दौडधुप भइरहेका कारण सही रूपमा देखिन नसक्ने अवस्था आउन सक्छ।”
सामाजिक सञ्जालमा फैलिएको भ्रामक
सामग्री सो घटनाका भिडियोहरू सामाजिक सञ्जालमा व्यापक रूपमा सेयर भइरहेका छन्।
कतिपय प्रयोगकर्ताले ती दृश्यलाई वास्तविक ठानी प्रहरीको आलोचना गरिरहेका छन्। तर, प्रहरीको दाबीअनुसार यी भिडियोलाई नियोजित रूपमा सम्पादन गरेर डिपफेक प्रविधि प्रयोग गरी तयार पारिएको छ।
नेपाल प्रहरीले यस विषयमा थप अनुसन्धान गर्ने जनाएको छ। साथै, गलत सूचना फैलाउनेहरूमाथि आवश्यक कानुनी कारबाही गरिने चेतावनी पनि दिएको छ।
विशेषज्ञहरूको भनाइ सूचना प्रविधि तथा डिजिटल फरेन्सिक विज्ञहरूका अनुसार हाल डिपफेक प्रविधि व्यापक रूपमा प्रयोग भइरहेको छ। नेपालमा समेत सामाजिक सञ्जालमार्फत गलत सूचना तथा भ्रामक भिडियोहरू फैलाउने प्रवृत्ति बढ्दै गएको छ।
डिजिटल सुरक्षा विज्ञहरूका अनुसार डिपफेक पहिचान गर्न विशेष सफ्टवेयरहरू आवश्यक पर्छन्। नेपाल प्रहरीको साइबर ब्युरोले यस्ता भ्रामक सामग्री पहिचान गर्ने प्रविधि अपनाउँदै गएको बताइएको छ।
प्रहरीको आगामी कदम नेपाल प्रहरीले भविष्यमा यस्ता भ्रामक सामग्री रोक्न कडाइ गर्ने जनाएको छ।
साइबर अपराध अनुसन्धानमा संलग्न अधिकारीहरूले गलत सूचना तथा भ्रामक भिडियो फैलाउनेहरूमाथि कानुनी कारबाही गरिने बताएका छन्। साथै, आम नागरिकलाई यस्ता सामग्री हेर्दा तथा सेयर गर्दा सतर्क रहन आग्रह गरिएको छ।
प्रहरी प्रवक्ता डिआइजी आचार्यले भने, “नागरिकहरूलाई आग्रह छ कि कुनै पनि जानकारी सेयर गर्नु अघि सत्यता पुष्टि गर्नुपर्छ। गलत सूचना फैलाउनु कानुनी अपराध पनि हुन सक्छ।”
अहिले भाइरल भइरहेको तस्बिरमा पेस्तोल देखाएर तर्साउने ब्यक्ति को हुन ?
काठमाडौंमा आन्दोलन उग्र बनाउन भूमिका खेलेको आरोपमा थप दुई पक्राउ
तीनकुने हिंसा प्रकरण : नेपाली सेनाका पूर्वक्याप्टेन राजभण्डारी पक्राउ
हिंसा भड्काउने मुख्य आरोपी दुर्गा प्रसाईंका धर्मगुरु पुष्कर खतिवडा पक्राउ
तीनकुनेमा राजावादी प्रदर्शन उग्र: सुरक्षाकर्मीको बन्दुक खोसियो, मिडिया हाउसमाथि आक्रमण
पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहको राहदानी रद्द गर्न सरकारको निर्देशन
राप्रपा उपाध्यक्ष मिश्र र महामन्त्री राणाविरूद्ध राज्यविरूद्धको अपराध मुद्धा
तीनकुने घटनापछि सरकार आक्रामक : नेताहरूलाई राज्यद्रोहको मुद्दा, कसैलाई नछोडिने
