दिपक राज जोशी — प्रहरीको वर्दी केवल पोशाक होइन — यो राष्ट्रको सार्वभौमता, कानूनी शासन र नागरिक सुरक्षाको पहिचान हो। यो वर्दीले देशको गौरव बोकेको छ, जसको मर्म सेवाभाव, अनुशासन र जिम्मेवारीमा निहित छ। प्रहरी संगठन कुनै दलको औजार होइन, राष्ट्रको मेरुदण्ड हो — जसले समाजमा शान्ति, स्थायित्व र न्यायको विश्वास जगाउने काम गर्छ।
हो, प्रहरीभित्र सुधार आवश्यक छ। तर सुधार कुनै भाषण वा सस्ता नाराले सम्भव हुने कुरा होइन — यो नीतिगत दृढता, संस्थागत जवाफदेहिता र आन्तरिक आत्मविश्लेषणको दीर्घ यात्राबाट मात्र सम्भव हुन्छ। दशकौँदेखि थुप्रिएका राजनीतिक हस्तक्षेप, मनोबलका घाउ र असमान पदोन्नतिको पीडाले संगठनलाई कमजोर बनाएको थियो। तर अहिलेको प्रहरी नेतृत्वले स्पष्ट सन्देश दिएको छ — सुधार सम्भव छ, यदि नेतृत्वमा इमान, दृष्टि र आत्मबल छ भने।
हालैका प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी) चन्द्रकुवेर खापुङको नेतृत्वमा सुरक्षासंस्थाले फेरि आत्मबल र गरिमा पुनर्स्थापित गर्ने यात्राको सुरुवात गरेको छ। ‘संगठन सशक्त बनाउने’ उनको प्रतिज्ञा केवल नारा होइन, व्यवहारमा रूपान्तरण भइरहेको उदाहरण हो। उनले गृहमन्त्रीसँगको छलफलदेखि लिएर प्रहरीभित्रको आन्तरिक प्रशासनिक सुधारसम्म स्पष्ट सन्देश दिएका छन् — प्रहरी सुधार राजनीति होइन, नीति र आस्थाको विषय हो।
उनको संयम र दूरदृष्टिले प्रहरीभित्र नयाँ विश्वास जगाएको छ। आलोचना र भ्रमका बीचमा पनि संगठनलाई द्वन्द्वमा नपार्ने उनको स्थिर नेतृत्व संगठनको मनोबल पुनःजागृत गराउने आधार बनेको छ। उनले आफूलाई पदको होइन, जिम्मेवारीको प्रतीक बनाए — यही दृष्टिकोणले सुधारको दिशानिर्देशन गर्न सक्छ।
प्रहरीका दैनन्दिन योगदानहरू समाजले कहिलेकाहीँ देख्दैन, तर ती राष्ट्रका नीरव स्तम्भ हुन्। बिहानदेखि रातिसम्म सडकमा सुरक्षाको पहरा दिने ट्राफिक प्रहरी हुन्, विपद्मा पहिलो उद्धारकर्मी बन्ने सशस्त्र प्रहरी हुन्, कानुनी राज्यको आधार निर्माण गर्ने अनुसन्धान अधिकृत हुन् — यी सबैले राष्ट्रप्रति निष्ठा र बलिदानको उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन्।
विपद् व्यवस्थापन, अपराध नियन्त्रण, मानव तस्करी, लागूऔषध नियन्त्रणदेखि सीमा सुरक्षासम्म प्रहरीको योगदान मौन तर अत्यन्त महत्वपूर्ण छ। हरेक जोखिममा, हरेक परिस्थितिमा प्रहरी नै पहिलो पुग्छ र अन्तिममा फर्किन्छ।
संगठनभित्रका कठिनाइ र चुनौतीहरूका बीच पनि हजारौँ प्रहरी दैनिक जीवन जोखिममा राखेर सेवा–कर्तव्यमा समर्पित छन्। यही समर्पणले प्रहरीलाई केवल सुरक्षा निकाय होइन, राष्ट्रिय भावना र नागरिक भरोसाको प्रतीक बनाएको छ।
अब सुधार चौकीदेखि सुरु हुनुपर्छ — इलाका, जिल्ला, प्रदेश हुँदै मुख्यालयसम्म। नेतृत्वले दिशा दिन्छ, तर आत्मबल संगठनले आफैं सिर्जना गर्नुपर्छ। जब प्रहरीभित्रका हरेक अधिकृत, जवान र कर्मचारीले ‘मेरो काम मेरो देशप्रतिको योगदान हो’ भन्ने भावना जागाउँछन्, तब संगठनको शक्ति असीमित हुन्छ।
राजनीतिक हस्तक्षेप घटाएर, नीतिगत निर्णयलाई संस्थागत बनाउन सके प्रहरी मात्र होइन, देशको शासन प्रणाली नै सबल बन्छ। निष्ठा, पारदर्शिता, इमानदारी र सेवा–भाव — यी चार स्तम्भमा सुधारको नींव राख्न सके प्रहरी कमजोर होइन, राष्ट्रको मेरुदण्डका रूपमा उभिन सक्छ।
आलोचना आउँछन्, विरोध पनि हुन्छ, तर प्रहरीको धर्म यही हो — आलोचनाबीच पनि निष्पक्ष रहनु, कानूनको पक्षमा अडिनु, र देश र जनताको सुरक्षामा अटल रहनु। आजको प्रहरीलाई बलियो बनाउने शक्ति पद होइन, आत्मसम्मान, सेवा–भाव र राष्ट्रप्रेम हो।
गृहमन्त्री र नीति–निर्माताले सहयोग पुर्याउनुपर्छ, तर प्रहरीलाई आफ्नै आत्मबल र इमानमा उठ्न दिनुपर्छ। किनभने प्रहरी बलियो रह्यो भने मात्रै राज्यको स्थायित्व, शान्ति र न्यायको आधार बलियो रहन्छ।
यो समय कमजोरी खोज्ने होइन, आत्मबल जगाउने र योगदानको कदर गर्ने समय हो। प्रहरी संगठन सुधार र आत्मबलको यात्रामा अघि बढिसकेको छ — र त्यसको नेतृत्व दृढ मनोबल, इमानदार दृष्टि र संस्थागत जिम्मेवारी बोध भएका अधिकारीहरूले गरिरहेका छन्।
सुधारको यात्रा सुरु भइसकेको छ; अब यसको निरन्तरता राष्ट्र, नीति र नेतृत्व सबैको साझा जिम्मेवारी हो। प्रहरीको आत्मबल र योगदानको कदर गर्नु नै स्थायित्व, न्याय र शान्ति खोज्ने हाम्रो नागरिक धर्म हो।
